تاثیر فناوری اطلاعات بر توسعه اقتصاد

تاثیر فناوری اطلاعات بر توسعه و پیشرفت اقتصاد

در این مقاله سعی داریم که کمی عمیق به مفهوم فناوری اطلاعات بپردازیم و ابعاد مختلف و گسترده آنرا مورد بحث و بررسی قرار بدهیم سپس تاثیر آن بر ابعادمختلف توسعه اقتصاد یک کشور را پویش خواهیم کرد و چگونگی و چرایی رشد سریع IT و دربرگرفتن جوامع درون خود را تحلیل خواهیم کرد.

یک تعریف جامع از فناوری اطلاعات :

اگر بخواهیم یک مفهوم ساده ای از فناوری اطلاعات بیان کنیم : IT عبارت از مجموعه ای از ابزارها که جهت پردازش، نگهداری، جمع آوری، ذخیره، توزیع و انهدام سیستم های مبتنی بر اطلاعات به معنی فراگیر آن (شامل متن، صوت و تصویر) است.. این تعریف برای کسانی که بخواهد با فناوری اطلاعات IT آشنا شوند؛ تعریفی مناسب و کاملاً ساده و شفاف است.اطلاعات منشأ دانایی و بصیرت در انسان است و هدف از بکارگیری فناوری اطلاعات ، افزایش آگاهی در انسان و نظم در اجراست.
سه محور اصلی در فناوری اطلاعات سخت افزار ، نرم افزار و فکر افزار ( مدیریت دانش ) می باشد.به طور کلی با پدید آمدن این رشته ، رشته کامپیوتر با تحولی عظیم روبرو شد و این در حالی است که فناوری اطلاعات سرآمد رشته کامپیوتر است و جایگاه کاملاً مستقل برای خود دارد.
هم اکنون نیز فناوری اطلاعات با شتابی فزاینده در حال تغییر جهان است و این تغییرات در کلیه عرصه های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مشهود است . با این وجود فناوری اطلاعات هنوز در آغاز راه است.
در ابتدا چند واژه اصلی در مقوله فناوری اطلاعات را تعریف و تفاوت بین آنها را به منظور روش شدن بحث، تشریح می کنیم.

داده یا data: بر اساس تعاریف موجود در منابع،‌ می توان داده یا دیتا DATA را اینگونه تعریف نمود:  داده ها گروهی از نمادها،‌ کلمات، اعداد، نمودارها و حقایق گسسته و بی مفهومی هستند که رخدادها را نشان می دهند. داده ها حقایقی هستند که از طریق مشاهده و‌تحقیق بدست می آیند. مواد خامی که هنوز پردازش نشده اند مانند تاریخ و مقدار یک صورتحساب، تعداد پرسنل شرکت،‌ جزئیات لیست حقوق. در مثال ساده تر؛ تاریخ تولد شما در ابتدا در برابر سن شما یک داده محسوب می شود که برای استفاده پس از پردازش و اعلان سن شما به اطلاعات بدل می شود.

اطلاعات یا Information: اطلاعات را بر اساس تعاریف موجود در منابع،‌ می توان چنین تعریف نمود : اطلاعات، داده های پردازش شده و حقایقی با مفهوم هستند که به توصیف و تعریف داده ها می پردازند و توسط گیرنده پیام درک و تفسیر می شوند. در واقع داده ها با افزودن 5 ویژگی شامل زمینه (Context)، طبقه بندی (Categorization)، محاسبه (Calculation)، اصلاح (Correction)، و جمع شدگی (Condensation)، به اطلاعات تبدیل می شوند.

بررسی کامل تاثیر فناوری اطلاعات بر توسعه و پیشرفت اقتصاد :

IT به دلیل دسترسی همگانی و عمومی بودن آن با سایر فناوری ها و علوم تفاوت اساسی دارد، به این معنی که تنها در چارچوب و حوزه فعالیت خود تاثیرگذار نیست، بلکه در کل فعالیتهای اقتصادی و غیراقتصادی نقش مهمی داشته و موجب افزایش راندمان میشود.

در سال های اخیر استفاده از تکنولوژی رایانه باعث تحول در فرآیندهای اقتصادی و رونق کسب و کار شده است. فناوری اطلاعات وارتباطات مقوله ای است که عصر صنعتی را که دوران شکوفایی صنعت و تولیدات صنعتی بود را به عصر ارتباطات مبدل نمود.امروزه تمامی فعالیت های علمی، فرهنگی، آموزشی، تجاری، اداری و اقتصادی متاثر از فناوری نوین اطلاعاتی، رنگ و بوی جدیدی گرفته و تعاریف جدیدی را رد این حوزه ها بیان نموده است. در علم اقتصاد نیز تعاریف اقتصاد دیجیتالی و تجارتالکترونیک، ره آورد فناوری اطلاعات هستند. در این مقاله به شیوه تحلیلی – توصیفی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادی نشان داده شود.

با توسعه و بکارگیری فناوری اطلاعات  چشم انداز جهانی شدن و رقابت جدی در امور اقتصادی به حقیقت نزدیک شده است. با حضور IT در سازمانهای اقتصادی هم شکل فیزیکی، هم ماهیت رویه های کاری و هم نحوه برخورد دولت با بخش خصوصی تغییر خواهد کرد

فناوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری ضروری برای انجام بسیاری از فعالیتهای الکترونیکی و افزایش کیفیت خدمات اطلاعات محور است. ICT عامل اساسی در توسعه و رشد اقتصادی و رسیدن به جامعه های دانش محور است. استفاده از ICT تحول عظیمی در مفهوم اقتصاد جهان ایجاد کرده و تعابیری چون اقتصاد شبکه، اقتصاد اطلاعات، اقتصاد دانش، و غیره را مطرح کرده است. بهره گیری از ICT تولید، پردازش، ذخیره سازی و انتقال اطلاعات را متحول میسازد و اطلاعات به صورت کالایی اقتصادی مورد دادوستد قرار میگیرد.

نقش فناوری اطلاعات در رشد و توسعه اقتصادی همه کشورهای درحال توسعه بر کسی پوشیده نیست، ولی آنچه که کشورها را در روند پیشرفت و جایگزینی این علم از همدیگر متمایز می سازد‌، نوع استراتژی و روش پیاده سازی است که درباره فناوری اطلاعات و ارتباطات اتخاذ می‌کنند. به طوری که سیاست متفاوت کشورها برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات می ‌تواند رشد و توسعه اقتصادی آنها را متفاوت سازند. 

برخی از کشورهای درحال توسعه به نقش این فناوری در گسترش صادرات تمرکز دارند. گرچه این سیاست می تواند ارزآوری این کشورها را افزایش دهد، ولی بسیاری از محققان اعتقاد دارند که نقش صادرات‌گرایی فناوری اطلاعات و ارتباطات برای کشورهای درحال توسعه زیاد مطلوب نیست و نمی تواند برای این کشورها عاملی باشد که باعث انتقال اقتصاد آنها از مرحله معیشتی به تجاری باشد.زیرا در این سیاست پایه فعالیتهای اقتصادی کشور گسترش پیدا نمی کند و تنها باعث گسترش یک بخش خاص (بخش خارجی) می شود و نمی‌تواند امکان توسعه همه جانبه اقتصاد کشور را فراهم سازد.

ولی اگر فناوری اطلاعات و ارتباطات در این کشورها داخلی باشد، یعنی عمدتاً در اقتصاد داخلی استفاده شود، اثرگذاری آن برکل اقتصاد بیشتر از حالت قبل بوده و می تواند به عنوان موتور رشد و توسعه اقتصادی، نقش اساسی ایفا کند و در مقابل حالت قبل، فرصتهای بیشتری را برای تولید فراهم سازد و شتاب رشد تولید ناخالص داخلی کشور را افزایش دهد.

به عبارتی بر خلاف تجربه کشورهای صنعتی، فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای درحال توسعه، می تواند یک عامل اساسی ومهم در جهت دسترسی سریع این کشورها به مراحل بالاتر توسعه باشد. از آنجائی که اقتصادهای در حال توسعه در شرایط کارا و بهینه عمل نمی کنند لذا معرفی فناوری اطلاعات و ارتباطات در چنین اقتصادهایی باعث می شود، پتانسیلی در اختیار این اقتصادها قرار گیرد تا مراحل توسعه اقتصادی را با سرعت بیشتری طی کند.

ابزارهای فناوری اطلاعات برای توسعه اقتصاد :

فناوری اطلاعات و در رأس آن اینترنت، شرایطی تازه را پدید آورده است که در آن، تولیدکنندگان، تامین کنندگان، فروشندگان و مشتریان و تقریباً همه عوامل دست اندرکار یک چرخه اقتصادی، قادرند در فضای مجازی مشترک با یکدیگر در ارتباط باشند و به تبادل اطلاعات، خدمات، محصولات و پول بپردازند.

اینترنت، تئوریها و نظریات جدیدی را به ‌میان آورده است که یکی از آنها اشتغال پیوسته است. در این نوع اشتغال، فرد شاغل کار خود را با استفاده از امکانات رایانه ای انجام میدهد و حاصل کار را از طریق اینترنت در اختیار کارفرما یا مشتریان قرار میدهد. جالبتر اینکه دریافت دستمزد یا پرداخت مبالغ نیز با استفاده از اینترنت و از طریق مجاری اعتباری اینترنتی نظیر حسابهای اینترنتی و کارتهای اعتباری صورت میگیرد. مجموعه این فعالیتها و تعاملات در قالب آنچه که امروزه تجارت الکترونیک نامیده میشود، قابل بررسی است.

درواقع تجارت الکترونیکی یکی از نمودها و کاربردهای ویژه فناوری اطلاعات است و هم‌اکنون حجم وسیعی از تعاملات بازرگانی در کشورهای پیشرفته به‌شیوه الکترونیکی صورت میپذیرد.

بنابراین کشورهای درحال توسعه با انتخاب استراتژی استفاده داخلی از این صنعت قادر خواهد بود، مراحل توسعه اقتصادی را به راحتی پشت سر بگذارند. یعنی با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور، همه آحاد جامعه قابلیت دسترسی به فناوریهای مدرن را خواهد داشت و این استراتژی باعث گسترش فناوریهای مدرن با بهره وری بالا در جامعه خواهد شد.

 استفاده داخلی از این فناوریها که توام با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور است، باعث افزایش عرضه سرمایه انسانی در کشور شده که خود عامل مهمی در رشد و توسعه اقتصادی این کشورها می شود و در نهایت این فرایند ها باعث گسترش صادرات تولیدات و خدمات این فناوری نیز خواهد شد.