تصویرسازی داده ها یا Data Visualization چیست؟

فرشاد مراحم

بررسی اثرات مثبت Data Visualization در انتقال مطلب به مخاطب

مخاطبین مطالب ما علاقه ی بسیار زیادی به تصاویر دارند و براحتی با آنها ارتباط برقرار میکنند. زیرا انسان در کل یک موجود بصری می باشد و از درک و یادگیری یک مطلب به همراه تصاویر لذت می برد. اگر تولیدکننده های محتوا به این نکته توجه ویژه ای داشته باشند میتوانند تاثیر ماندگاری از نوشته های خود بر ذهن مخاطبین برجای بگذارند.

در این مقاله قصد داریم تا درک بهتری از مفهوم Data Visualization داشته باشیم و با روش های موجود جهت بصری سازی داده ها آشنا بشیم و تاثیرات آن بر مخاطب را مورد بحث و بررسی قرار بدهیم.

تعریف کاملی از Data Visualization :

بصری سازی داده ها عبارت است از مجموعه روش هایی جهت نمایش داده های کمی در قالب های مختلف گرافیکی مانند نمودار ها یا نقشه ها برای تحلیل هرچه بهتر داده‌های خام و شفاف سازی موضوع.

ارتباط تصویری، نگاشتی سیستمی، بین تصاویر و مقادیر متغیرها (کمی یا کیفی) است که در مصورسازی داده به بهترین نحو صورت می‌گیرد. ویژگی‌های متنوع در نمودارها (Graphs)، آن‌ها را به ابزاری مهم برای مصورسازی داده تبدیل کرده است. وجود رنگ، اندازه‌های مختلف برای هر دنباله از داده‌ها و همچنین نمایش روند تغییرات، از مواردی است که نمودارها را برای ارتباط تصویری بهتر، نسبت به جداول و گزارشات متنی، متمایز می‌کند.

در حالت کلی میتوان گفت مصورسازی داده ها به مخاطبین در تحلیل و درک حجم بسیار زیادی از اطلاعات کمک شایانی میکند و مجموعه داده‌های پیچیده، به شکلی ساده و موثر، نمایش داده می‌شوند و امر استخراج قواعد یا تحلیل آن‌ها آسان می‌گردد.

بررسی ویژگی های یک Data Visualization مناسب :

برای اینکه بتوانیم از علم مصورسازی به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم باید نکاتی را مورد توجه قرار دهیم :

1) به بیننده، امکان مقایسه و تشخیص اختلافات را بدهد.

2) برای بیننده میزان تمرکز و درک را به حداکثر ممکن برساند و ذهن او را مشغول تکنولوژی رنگ، چارجوب‌های طراحی گزارش تصویری نکند.

3) جمع‌بندی حجم زیادی از اطلاعات را به همراه داشته باشد.

4) هدف‌دار و معقول باشد. شامل شرح، جدول‌بندی و جلوه های بصری مناسب باشد.

5) به طور کامل با آمار و توصیف شاخص‌های عددی، همگام باشد.

6) داده‌ها را در چند سطح (از جزئیات به کلیات) در یک نمای کلی و ساختار مناسب، نشان دهد.

7) بیشترین حجم اطلاعات را در کم‌ترین فضا نشان دهد.

8) شامل عناصر مزاحم در درک اطلاعات نباشد.

معرفی نرم افزارهای موجود جهت مصورسازی داده ها :

1) نرم افزار Power BI : مجموعه ‌ای از خدمات نرم‌ افزاری، برنامه‌ها (اپ ها)، و اتصال دهنده هایی است که با هم کار می‌کنند تا منابع غیر مرتبط شما را به اطلاعات منسجم، جالب توجه از نظر بصری، و نگرش‌ هایی متقابل تبدیل کنند.

Power BI می ‌تواند ساده و سریع باشد, قادر به ایجاد بینش‌ های سریع (هوش تجاری) از اکسل یا یک پایگاه ‌داده محلی باشد. اما Power BI نیرومند است و معیارهای متعددی دارد و نه تنها برای مدلسازی گسترده و تجزیه و تحلیل در زمان واقعی، بلکه برای توسعه مناسب برای هر شخص نیز آماده است. بنابر این می‌تواند گزارشی شخصی و ابزاری برای تجسم شما باشد، به علاوه این که می‌تواند به عنوان یک موتور تجزیه و تحلیل تصمیم ‌گیری برای پروژه‌های گروهی، بخش‌ها و یا کل شرکت ‌ها خدماتی ارائه کند.

روند کار در Power BI معمولا در نسخه دسکتاپ این محصول تحت عنوان Power BI Desktop شروع شده که این نقطه دقیقا همان مرحله ایجاد گزارش است. در این مرحله شما به اطلاعات دسترسی داشته و می توانید گزارش دلخواه خود را به سیستم دستور داده و طراحی کنید. پس از عبور از این مرحله، گزارش تولید شده در Power BI Service ارائه و در انتها به اشتراک گذاشته می شود؛ تا کاربران Power BI Mobile نیز امکان استفاده از این اطلاعات را داشته باشند. البته باید توجه داشته باشید که این روند همیشگی نبوده و کاربران می توانند از راه های مختلفی به تولید و انتشار گزارش‌های خود اقدام کنند.

2) نرم افزار Tableau : ابزار Tableau یک ابزار هوش تجاری برای تحلیل بصری داده‌ها است. کاربران می‌توانند داشبوردهای تعاملی و قابل اشتراک ایجاد و توزیع کنند، روندها، تغییرات و تراکم داده‌ها را در نمودار و نمودار نشان دهند. Tableau می‌تواند به فایل‌ها، منابع داده رابطه‌ای و منابع داده بزرگ برای گرفتن و پردازش داده‌ها متصل شود.

نرم افزار Tableau یکی از بهترین نرم افزارهای حوزه BI می باشد. این نرم افزار در ۳ نسخه Desktop، Server و Online عرضه می شود که نمودارها و داشبوردهای مدیریتی را می توان در آن ایجاد کرد و بر روی نسخه سرور منتشر کرد. نسخه سرور این نرم افزار با تکیه بر داشبورد های مبتنی بر وب و با تکیه بر الگوریتم های آنالیزی، بسیار قدرتمند عمل کرده و در حدود ۱۰ تا ۱۰۰ برابر نسبت به نرم افزارهای دیگر در این حوزه سریعتر می باشد. از داده های حجیم (Big Data) نیز با سرعت بسیار بالا پشتیبانی می کند. همچنین این نرم افزار نسخه هایی برای موبایل و تبلت ها در نظر گرفته است. از طریق مرورگر  نیز مدیران می توانند در هرجا به اطلاعات خود دسترسی داشته باشند. در Tableau این قابلیت وجود دارد که داشبوردها و نمودار ها را در قالب عکس، فایل PDF و … ذخیره کرد و یا با برنامه ریزی در زمان مشخص شده از طریق ایمیل برای افراد مشخص شده ارسال شوند. 

مزایای Tableau عبارتند از:

• سرعت بسیار بالا
• کاربر پسند و استفاده بسیار آسان
• اتصال مستقیم به پایگاه داده بدون ساخت مکعب ها برای انبار داده ها (Data Warehouse)
• ساخت آسان داشبوردها به وسیله Drag & Drop
• داشبوردهای مدیریتی بسیار زیبا و قابل فهم
• قابلیت اشتراک گذاری داشبوردها در محیط های مختلف
• امکان ایجاد نمایشگرهای شخصی سازی شده و به روز رسانی لحظه ای آنها
• کارت های امتیاز در حوزه BI
• عملکرد فوق العاده قدرتمند و سریع
• قابلیت انتشار و ارسال
• استخراج داده ها، دریافت مکعب های ساخته شده برای گزارشات و انتقال داده ها
• دارا بودن الگوریتم های پیش بینی و تحلیل پیشروند وضعیت و همچنین قابلیت کد نویسی و پیاده سازی الگوریتم های داده کاوی به زبان R
• گزارشات ساخته شده بر مبنای استثنا و هشداری
• بررسی و تحلیل حساسیت
• نمودار ها و تحلیل جداول تو در تو OLAP
• و بسیاری از قابلیت های دیگر در زمینه آنالیز و …

برای مشاهده آموزش حرفه ای tableau اینجا کلیک کنید

3) ابزار Fine Report : ابزار FineReport یک ابزار گزارش دهی حرفه‌ای برای وب که به صورت خالص با جاوا نوشته شده‌است. این سیستم براساس مفهوم «توسعه بدون کد» طراحی شده است. با این گزارش، کاربران می‌توانند گزارش‌های پیچیده و داشبوردهای جذاب ایجاد کنند و یک سکوی تصمیم‌گیری با عملیات‌های ساده کشیدن و انداختن بسازند.

FineReport می‌تواند به طور مستقیم به تمام انواع پایگاه‌های داده متصل شود و برای سفارشی کردن گزارش‌های پیچیده مختلف و داشبوردهای جذاب مناسب و سریع است. رابط کاربری آن شبیه به رابط اکسل است. این برنامه ۱۹ دسته‌بندی و بیش از ۵۰ سبک از نمودارهای اچ‌تی‌ام‌ال ۵ خود توسعه‌یافته، با اثرات سه‌بعدی و دینامیکی سرد را فراهم می‌کند. مهم‌ترین چیز این است که نسخه شخصی آن کاملا رایگان است.

4) نرم افزارVega : وگا مجموعه‌ای از گرامرهای گرافیکی تعاملی است که قوانین نگاشت را از داده به گرافیک، گرامرهای تعامل مشترک و عناصر گرافیکی مشترک تعریف می‌کند. کاربران می‌توانند به راحتی گرامرهای وگا را با هم ترکیب کنند تا نمودارهای مختلفی را بسازند.

از آنجایی که وگا اساس بر پایه گرامر JSON ایجاد شده، وگا قوانین نگاشت را از داده‌ها به گرافیک‌ها ارایه می‌دهد و از دستورهای تعاملی مشترک پشتیبانی می‌کند. اما طراحی دستور زبان پیچیده است، و هزینه استفاده و یادگیری بالاست.

5) نرم افزار Echart : ابزار Echarts یک ابزار ترسیم نمودار حرفه‌ای است از تیم تجسم داده بایدو. این یک کتابخانه ترسیم نمودار جاوااسکریپت خالص است که به سادگی بر روی کامپیوترهای شخصی و دستگاه‌های موبایل اجرا می‌شود و با اکثر مرورگرهای فعلی سازگار است.

Echarts دارای انواع غنی نمودار است که نمودارهای معمول آماری را پوشش می‌دهند. اما به انعطاف Vega و دیگر کتابخانه‌های نمودار براساس دستور زبان گرافیکی نیست، و تنظیم برخی نمودارهای ارتباطی پیچیده آن برای کاربران دشوار است.

6) نرم افزارجاوااسکریپت D3 : ابزار D3.js یک کتابخانه جاوااسکریپت بر پایه اسناد دستکاری داده‌ها است. D3 مولفه‌های تجسم قدرتمندی را با روش‌های دستکاری DOM برگرفته از داده ترکیب می‌کند. 

D3 قابلیت عملیات SVG قدرتمندی دارد. این الگوریتم به راحتی می‌تواند داده‌ها را به تصاویر SVG نگاشت کند و تعداد زیادی ابزار و روش برای پردازش داده‌ها، الگوریتم‌های چیدمان و محاسبه گرافیکی را با هم ترکیب می‌کند. جامعه قوی و دموهای عالی و کامل دارد. با این حال API آن بسیار سطح پایین است. قابلیت استفاده مجدد زیادی وجود ندارد در حالی که هزینه یادگیری و استفاده از آن بالا است. برای مشاده آموزش D3 اینجا کلیک کنید